Odprawa pośmiertna jest szczególnym rodzajem świadczenia, które przysługuje rodzinie zmarłego pracownika, jeżeli do zgonu doszło w trakcie trwania stosunku pracy bądź też w czasie pobierania po jego rozwiązaniu świadczenia z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby.
Prawo do tego świadczenia powstaje zatem z tytułu wygaśnięcia na skutek śmierci pracownika stosunku pracy.
Z punktu widzenia regulacji prawnych bez znaczenia pozostają przyczyna i miejsce śmierci pracownika, a zatem nie wymaga się, aby śmierć miała związek z wykonywaną pracą.
Należy podkreślić, iż świadczenie to przysługuje rodzinie zmarłego pod warunkiem, iż był on zatrudniony na podstawie umowy o pracę, bądź też wykonywał pracę nakładczą. Warto zasygnalizować, iż nie ma tu znaczenia staż pracy, ponieważ prawo do niego powstaje już w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika.
W przypadku gdy ten sam pracownik zatrudniony był u kilku pracodawców, świadczenie przysługuje od każdego z nich.
Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat – kwota jednomiesięcznego wynagrodzenia
Co najmniej 10 lat – trzymiesięczne wynagrodzenie
Co najmniej 15 lat – sześciomiesięczne wynagrodzenie
Na wpływ świadczenia oprócz okresu zatrudnienia ma także wpływ liczba osób uprawnionych do otrzymywania tego świadczenia.
Na pewno wielu z nas zastanawia się zatem jakim członkom rodziny przysługuje odprawa pośmiertna. Przede wszystkim przysługuje ona małżonkowi, ale także innym innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Mowa tutaj o dzieciach własnych, dzieciach drugiego małżonka oraz dzieciach przysposobionych – do ukończenia 16 lat, a jeśli kontynuują naukę, to do jej ukończenia, nie dłużej niż do 25. roku życia, a bez względu na wiek, jeśli są całkowicie niezdolne do pracy.
Odprawa pośmiertna przysługuje też przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnukom, rodzeństwu i innym dzieciom (z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka), jeżeli zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego i nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach (albo gdy żyjący rodzice nie mogą zapewnić im utrzymania) albo gdy pracownik lub jego małżonek był ich prawnym opiekunem.
Odprawa pośmiertna należy się również rodzicom lub macosze i ojczymowi oraz osobie przysposabiającej, jeżeli osoby te są niezdolne do pracy lub ukończyły 50 lat albo wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków, rodzeństwa uprawnionych do renty po zmarłym, jeśli bezpośrednio przed śmiercią pracownik przyczyniał się do ich utrzymania.
Odprawę pośmiertną dzieli się w równych częściach między wszystkie osoby uprawnione, jeżeli po zmarłym pozostał tylko jeden uprawniony członek rodziny to przysługuje mu połowa kwoty obliczonej w sposób, o którym wcześniej wspomniano.
Autor tekstu – adwokat Michał Brodecki