Alimenty – kto, komu i ile?
Co to są alimenty?
Alimenty są to:
- świadczenia pieniężne od obojga rodziców na rzecz małoletnich dzieci (rozumienie potoczne),
- starania rodziców o właściwą opiekę nad dziećmi oraz ich prawidłowe wychowanie.
Alimenty mogą być świadczone:
- w formie pieniężnej (np. przelew lub gotówka),
- poprzez kupowanie wyżywienie, ubrań, artykułów szkolnych.
Obowiązek alimentacyjny rodzice wykonują:
- w trakcie trwania związku małżeńskiego
- po rozwodzie.
Po rozwodzie alimenty są zazwyczaj przelewane na konto rodzica, z którym dziecko stale mieszka po rozwiązaniu związku małżeńskiego, czyli w sytuacji kiedy rodzice po rozwodzie nie mieszkają razem.
Dla kogo i od kogo?
W zasadzie alimenty należą się:
- dziecku do 18 roku życia (od rodziców lub dziadków)
- dorosłemu powyżej 18 roku życia (od rodziców lub dziadków)
- rodzicowi (od dzieci)
- małżonkowi po rozwodzie, jeżeli są zasądzone w wyroku sądowym )od byłego małżonka)
Do kiedy?
Rodzice mają obowiązek do świadczeń alimentacyjnych na rzecz swojego dziecka:
- do uzyskania przez niego pełnoletności, to jest do 18 roku życia
a także - później jeżeli dziecko nadal się uczy i nie może samodzielnie się utrzymać, ponieważ edukacja uniemożliwia mu otrzymywanie wynagrodzenia z pracy zarobkowej.
oraz - po zakończeniu nauki przez dziecko i po uzyskaniu przez niego pełnoletności, jeżeli uprawniony nie ma swojego majątku lub nie może pracować z powodu choroby.
Alimenty w praktyce
Alimenty są płacone na rzecz dziecka, jednakże do czasu uzyskania przez niego pełnoletności pieniądze w rzeczywistości są przelewane przez rodzica zobowiązanego na konto rodzica sprawującego bezpośrednio opiekę nad dzieckiem.
Alimenty mogą być płacone:
- przelewem
- gotówką.
Alimenty nie stanowią dochodu dla rodzica sprawującego władzę i nie wchodzą w skład jego majątku. Wyjątkiem są alimenty na rzecz byłego małżonka, ale to nie jest tożsame z alimenta mi na dziecko.
Na co można wydać alimenty?
Alimenty mogą być spożytkowane wyłącznie na potrzeby dziecka, takie jak:
- edukacja,
- wyżywienie,
- ubrania,
- rozrywka,
- zakup artykułów szkolnych,
- zajęcia dodatkowe,
- wakacje.
Podstawa do płacenia alimentów
Alimenty mogą być wpłacone:
- dobrowolnie na podstawie uzgodnień pomiędzy rodzicami
- na podstawie ugody zawartej przed mediatorem sądowym
- na podstawie wyroku sądowego.
Sprawa sądowa
Jeżeli rodzice nie są w stanie porozumieć się co do wysokości alimentów na dziecko wówczas niezbędne założenie jest sprawy sądowej przed sądem rodzinnym.
Wówczas należy złożyć pozew o alimenty do Sądu Rejonowego w mieście, w którym mieszka osoba uprawniona czyli małoletni. Nie ma opłaty od pozwu.
W pozwie należy oznaczyć strony postępowania oraz żądaną kwotę.
Powodem w sprawie jest osoba małoletnia (dziecko) reprezentowana przez rodzica (przedstawiciela ustawowego).
Pozwanym jest drugi rodzic, który nie ułoży na alimenty.
Jako wartość sporu należy wpisać równowartość żądanych alimentów za 12 miesięcy.
Postępowanie sądowe ma na celu wykazanie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego oraz możliwości zarobkowych obojga rodziców, w taki sposób a żeby wszystkie potrzeby małoletniego zostały zaspokojone.
Dowody w sprawie
Ażeby uzyskać godne alimenty, należy szczegółowo wykazać jakie kwoty i na co są potrzebne na dziecko. Należy również te koszty udowodnić.
W związku z tym należy zebrać:
- rachunki
- faktury
- potwierdzenia przelewów z rachunku bankowego
- dowody wpłaty
które będą stanowiły dowód poniesienia kosztów.
W/w dokumenty powinny być wzięta na zakup:
- odzieży
- obuwia
- leków
- leczenia
- rozrywki (kino, teatr)
- wakacji
- żywienia
- środków higienicznych i chemicznych
- zajęć pozalekcyjnych
Świadczenie 500 +
Świadczenie 500 + nie stanowi świadczenia alimentacyjnego. Chwili obecnej począwszy od 1 sierpnia 2019 roku świadczenie 500 + przysługuje na każde dziecko. Z uwagi na fakt, że kwota 500 + nie stanowi dochodu rodzica zajmującego się dzieckiem to kwota alimentów ustalonych przez sąd nie powinna być obniżona o w/w świadczenie.
Ustanie obowiązku alimentacyjnego
Każda ze stron (uprawniony i zobowiązany do alimentów) może wystąpić do sądu z żądaniem wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego:
- jeżeli nastąpiła zmiana sytuacji rodzice zobowiązanego do płacenia alimentów
albo - jeżeli nastąpiła zmiana sytuacji osoby uprawnionej
Zmiana sytuacji rodzica zobowiązanego:
- wiek
- długotrwała choroba
- utrata pracy
- jeżeli płacenie alimentów związanej z nadmierną uciążliwością.
Zmiana sytuacji osoby uprawnionej:
- zakończenie ona edukacji
- podjęcie pracy
- zawarcie związku małżeńskiego.
Egzekucja komornicza
Jeżeli rodzic obowiązany do płacenia alimentów nie wywiązuje się ze swojego obowiązku, to na podstawie wyroku sądowego albo ugody przed mediatorem można wszcząć postępowanie egzekucyjne u komornika.
Wówczas komornik:
- będzie żądał od dłużnika alimentacyjnego zapłaty należnych alimentów powiększonych o koszty postępowania egzekucyjnego
- zajmuje konto bankowe dłużnika
- zajmie wynagrodzenie przysługujące mu z tytułu umowy o pracę lub innych umów cywilnoprawnych
- zajmie prawo do zwrotu pieniędzy z tytułu podatków z urzędu skarbowego.
- Przeprowadzi licytację mieszkania/domu/działki należącej do dłużnika.
Bezskuteczność egzekucji komornika i Fundusz Alimentacyjny
Jeżeli jednak podjęte działania będą bezskuteczne i nie nastąpi zaspokojenie wierzyciela, czyli uprawnionego do alimentów, wówczas komornik wyda zaświadczenie o bezskuteczności alimentów.
Zaświadczenie takie stanowi podstawę do zwrócenia się do Funduszu Alimentacyjnego o wypłatę pieniędzy.
Należy jednak pamiętać, że kwoty wypłacane są Funduszu nie przekraczają kwoty 500 zł miesięcznie. Oznacza to, że jeżeli alimenty są zasądzone w kwocie 1000 zł to Fundusz Alimentacyjny wypłaci jedynie kwotę 500 zł. Natomiast jeżeli sąd zasądził kwotę 300 zł wówczas Fundusz wypłaci jedynie kwotę 300 zł.
Przestępstwo niealimentacji
Niepłacenie alimentów stanowi przestępstwo określone w art. 209 Kodeksu karnego, w sytuacji kiedy osoba zobowiązana czyli dłużnik alimentacyjny zalega z płatnością stanowiącą trzykrotną wysokość alimentów zasądzonych przez sąd lub ustalonych przed mediatorem albo opóźnia się o co najmniej trzy miesiące.
Treść przepisu jest następująca:
§ 1. Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
§ 3. Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a odbywa się z urzędu.
§ 4. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.
§ 5. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego sprawca przestępstwa określonego w § 1a uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.
Celem alimentów jest zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Trzeba pamiętać, że dzieci w podobnym wieku mogą mieć różne potrzeby, uzależnione od ich stanu zdrowia, poziomu edukacji, ambicji i pasji.
Dlatego też należy pamiętać, że kwoty zasądzonych przez sąd alimentów mogą się różnić pomiędzy różnymi rodzinami. W szczególności, że sąd bada także to ile rodzice dziecka mogą zarobić. Dokładne udowodnienie potrzeb dziecka jest bardzo istotne przy prowadzeniu sprawy sądowej, ponieważ po wyroku trudno jest go zmienić. Musi upłynąć pewien okres, żeby można było żądać podwyższenia alimentów.
