Czym jest odszkodowanie i zadośćuczynienie?

Odszkodowania to świadczenia pieniężne, które mają ścisły związek ze szkodą i służą do jej naprawienia. W polskim prawie istnieje zasada, zgodnie z którą obowiązek naprawienia szkody spoczywa na tym, kto tę szkodę wyrządził. Warto zaznaczyć, że szkody nie mają jednakowego charakteru, bowiem dzielimy je na szkody majątkowe i niemajątkowe, szkody na osobie i szkody na mieniu. Odszkodowanie ma na celu rekompensatę szkód majątkowych, zaś zadośćuczynienie szkód niemajątkowych, określanych mianem krzywdy. Tu napomknąć należy, iż krzywda opisywana jest zazwyczaj jako cierpienie psychiczne lub fizyczne, polegające na utracie nastroju, poczuciu przygnębienia, bezradności życiowej, a także rozstroju emocjonalnego.

Szkoda na osobie, to np. uszkodzenie ciała w wyniku kolizji drogowej, rozstrój zdrowia fizycznego i psychicznego związany ze zdarzeniem, czy też naruszenie dobrego imienia. Szkoda na mieniu jest ściśle związana z majątkiem, może dotyczyć wszelkiego rodzaju ruchomości, nieruchomości, interesów itp.

Należy pamiętać, że odszkodowanie i zadośćuczynienie, chociaż do siebie podobne, stanowią dwa odrębne pojęcia w prawie cywilnym. Roszczenia te mają zupełnie inny cel, a także inne podstawy prawne. Wspólną cechą obu tych roszczeń jest okres przedawnienia, który wynosi co do zasady 3 lata. Co do zasady, ponieważ i w tym zakresie istnieją pewne ustępstwa.

W jakich sytuacjach można ubiegać się o odszkodowanie? Najwięcej spraw o odszkodowanie dotyczy wypadków komunikacyjnych, w wyniku których dochodzi do szkód zarówno na mieniu jak i na osobie. Nierzadko roszczenia odszkodowawcze mają swoje źródło w wypadkach przy pracy, błędach medycznych, czy niepożądanych zdarzeniach (np. szkoda wynikła z zalania mieszkania). W obecnych czasach oferta firm ubezpieczeniowych jest na tyle bogata, że ubezpieczeniem można objąć większość aspektów naszego życia np. ubezpieczenie na leczenie domowego pupila.

Zadośćuczynienie za krzywdy, stanowiące ich rekompensatę powinno przynosić ekonomicznie odczuwalną wartość. Zakłada się, że kwota ta powinna łagodzić następstwa negatywnych zdarzeń, a nawet pozwalać na zaspokojenie pragnień osoby pokrzywdzonej.

Sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie bardzo często są długotrwałe, zawiłe, dlatego też wymagają fachowej pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Adwokat lub radca prawny pomogą wstępnie ocenić rozmiar szkody, szanse na uzyskanie stosownej rekompensaty, a także podjąć próbę polubownego zakończenia sporu.

Autor tekstu – adwokat Michał Brodecki z Białegostoku